Ik hou(t) van erfgoed

Oude bomen, kapelbomen, houtwallen en dreven in de kijker

Ons houtig erfgoed dreigt stilaan te verdwijnen. De Antwerpse Regionale Landschappen, IOED’s en erfgoedcellen bundelen daarom hun krachten om de verbondenheid tussen houtig erfgoed en de mens weer onder de aandacht te brengen.

Houtig erfgoed in kaart

In de Voorkempen brachten we in de zomer van 2024 het houtig erfgoed van de gemeenten Wuustwezel, Essen en Kalmthout in kaart. Na een onderzoek op oude kaarten, het luisteren naar de parate kennis vanuit de gemeente en het bekijken van oude foto’s gingen we op pad. Misschien zag je collega’s Cédric en Anne wel passeren aan jouw favoriete boom of kwamen ze aanbellen om een mooi pareltje in jouw achtertuin te bekijken.

In totaal werden meer dan 200 bomen geïnventariseerd, of dus: soortnaam, locatie, omtrek en eventuele gebreken opgenomen aan de hand van een app. Hiermee gingen we aan de slag om ook de erfgoedwaarde van het houtig erfgoed te bepalen.

Erfgoedwaarde

De erfgoedwaarde wordt bepaald aan de hand van verschillende elementen. Daarbij is zowel de esthetische (schoonheid) als sociale gebruiken, gewoonten en tradities van belang. Uiteraard zijn bijzondere soorten of grote omvang van de boom ook bepalend voor de waarde.

Al moet het gezegd: niet enkel dikke bomen hebben erfgoedwaarde. Ook de locatie of de soort van de haag is een bepalende factor.

Benieuwd naar enkele pareltjes die we in kaart mochten brengen?

Op de begraafplaats in Kalmthout staan twee merkwaardige knotbeuken. Heb jij meer info over deze bomen en hun snoeivorm? Laat het ons zeker weten!
In Wuustwezel zijn we verwonderd door de enorme eiken langsheen de Bredabaan. Honderden wagens rijden er dagelijks voorbij. Hopelijk mogen ze er nog lang hun plek hebben.
In Essen staan enkele prachtexemplaren in het Sportpark aan Hemelrijk. Enkele beuken dragen de littekens van vroegere inkervingen. Welke verhalen vertellen zij?

Wat houdt het project verder nog in?

Na de inventarisatie gaan we samen met de gemeenten verder nadenken over het gebruik van de lijst/inventaris én hoe zij hun eigenaars van houtig erfgoed kunnen ondersteunen.
We wisselen ook kennis uit met andere instanties, gemeenten, intergemeentelijke samenwerkingen over het inventariseren, waarderen, behouden en beheren van houtig erfgoed
Onze fotowedstrijd zorgde voor mooie beelden en merkwaardige bomen. We stuurden een fotograaf op pad en bouwen een fototentoonstelling op die je vanaf mei 2025 op verschillende plekken kan gaan bezoeken.

Afgelopen acties

Eind 2023 kon je een (knotsgekke) foto van een houtig erfgoedpareltje maken en insturen. De winnende boom/houtig erfgoed maakten we bekend op 22 april 2024.

Die werd verwend met een controle en onderhoud ter waarde van 500 euro! De familie die de winnende boom inzond, kreeg een overnachting in een boompit in de zomer van 2024.

De mooiste bomen krijgen een plek in onze reizende tentoonstelling die een unieke kijk geeft op de historische en ecologische waarde van houtige beplanting met erfgoedwaarde. In het voorjaar van 2025 gaat de reis van start!

Hier vind je de laureaten

Dit project wordt mede mogelijk gemaakt met de steun van PDPO

Houtig erfgoed: what's in a name?

Onder houtig erfgoed verstaan we houtige beplanting met erfgoedwaarde in de vorm van monumentale bomen, kapelbomen, oude houtkanten en houtwallen en dreven.

Dit groen erfgoed vertelt iets over de geschiedenis van een bepaalde plaats of haar functie in het landschap. Daarnaast leert het ons over oude gebruiken, historisch landgebruik, de specifieke rol in geloof en rituelen, ...

Je vindt het in allerlei soorten, vormen en maten: van oude autochtone plantsoorten tot door de mens ontwikkelde snoeivormen of een combinatie van beide.